De toorts is een tweejarige winterharde plant. In het eerste jaar vormt ze slechts een bladrozet met grote gesteelde, grijsgroene, wollig behaarde bladeren. In het tweede jaar ontstaat er een ca. 2 meter hoge stengel met wollige, naar boven kleiner wordende bladeren. Langs de toorts vormen zich 3-5 centimeter grote gele bloemen. De plant bloeit vanaf eind mei tot begin september.

In de winter is de koningskaars te herkennen als een viltige, platte rozet.

Er zijn verschillende soorten toortsen: de koningskaars, keizerskaars, zwarte toorts en stalkaars.. Ze kruisen ook met elkaar en er zijn talloze mengvormen ontstaan, deze worden gevat in de naam Verbascum seciosum. De verschillende soorten worden vaak met elkaar verward. Voor het gebruik is dit geen probleem omdat ze dezelfde werking hebben.

Vindplaats

De toorts is inheems in Europa en in gematigd Azië. Hij komt tegenwoordig ook veel voor in Noord-Amerika. Toorts houdt van een goed doorlatende, droge bodem in de zon. Hij is te vinden op onbebouwde plaatsen, op steile hellingen langs opritten, langs akkers en spoorlijnen.

Naamgeving

Toorts, koningskaars, wit wolkruid, wolblaren, katoenbloem, koningskruid, paaskaars, kattekoppen, wilde tabak, zaklappen, begijnenthee, aronsstaf, lemmekensblaren, nachtkaars.

Verbascum is waarschijnlijk een verbastering van "barbascum" afkomstig van het Latijnse "barba" (baard) en verwijzend naar de wollige, harige bladeren.
Thapsus zou verwijzen naar "Thapsos een schiereiland van Sicilië waar de plant veel voorkomt."

Vissen

Het blad bevat stoffen die de kieuwwerking bij vissen belemmeren, zodat de vissen zuurstofgebrek krijgen en naar de oppervlakte komen. Vanwege deze eigenschap gooide men vroeger het gekneusde blad in meertjes om de vissen gemakkelijk te kunnen vangen.
Een gezegde vertelt dat als je je handen met de bloemen van de koningskaars insmeert, dat je dan vissen met de blote handen kunt vangen.

De taal der bloemen

Met het geven van koningskaars zeg je:

"Toe, laten we vrienden zijn"

Donzige haartjes

De zachte haren op de bladeren en stelen zijn licht ontvlambaar. Vroeger werden ze gebruikt om lonten mee te maken voor olielampen.

De lange, met dons bedekte stengels werden vroeger in begrafenisstoeten als kaarsen gebrand.

De haren op de bladeren beschermen het kruid tegen vochtverlies, kruipende insecten en grazende dieren, daar het dons hun slijmvliezen prikkelt. Door de beharing kan het vocht niet doordringen tot het blad. De lucht tussen de haren vormt een isolerende laag. Op deze manier wordt de plant s winters beschermd tegen vorst.

Cosmetisch gebruik

De bloemen kunnen in crème of gezichtsstoombad worden gebruikt om de huid zachter en gladder te maken. Een sterk aftreksel van de bloemen wordt gebruikt om het haar lichter te maken.

Odysseus

Koningskaars werd door de god Hermes aan Odysseus gegeven om hem te beschermen tegen de toverkunsten van Circe die zijn bemanning in varkens veranderde.
Door de kracht van deze plant kon hij het dierlijke aspect in hem weerstaan.

Geneeskundig gebruik

  • Plinius (23-79 n. Chr.) raadde het aan bij beschadigingen of irritatie van de luchtwegen, ook bij kortademigheid bij lastdieren.
  • Dioscidores (40-90 n. Chr.) voegde hieraan de lokale verzachtende werking toe bij oogklachten, beten en tandpijn.
  • De gedroogde bladeren werden gerookt door astmalijders omdat ze verlichting zouden geven.
  • Tegen jicht en aambeien werd het volgende middel gemaakt: De bladeren en de bloemen werden fijngestampt en men deed dat in een vaatje dat afgesloten werd met gips. Het vaatje werd in de zon gezet of in een mesthoop (vanwege de constante temperatuur). Het sap werd vervolgens uit het slijmerige mengsel geperst en in afgesloten flessen bewaard. Dit sap werd op pijnlijke plekken gesmeerd.
  • Hildegard von Bingen zei "wie een zwak en treurig hart heeft moet de toorts tezamen met vlees en vis koken"

Tegenwoordig worden de bloemen het meest gebruikt. De belangrijkste indicaties zijn:

Bronchitis, luchtpijpontsteking, hoest, vastzittende slijmen, keelpijn, amandelontsteking, hooikoorts, hoofdpijn, zenuwpijn, aangezichtspijnen en reumatische pijnen. winterhanden en voeten, jicht, wonden, brandwonden, aambeien, abcessen en steenpuisten.

Recept bij luchtwegaandoeningen

Overgiet 5 eetlepels bloemen met 1 liter kokend water. Laat dit 10 minuten trekken. Zeef het door dun doek om de haartjes te verwijderen (deze irriteren de luchtwegen). Drink bij luchtwegaandoeningen 3 kopjes per dag of gebruik het om mee te gorgelen.

Recept medicinale olie

Overgiet in een glazen pot 100 gram verse bloemen met 750 gram olijfolie. Laat dit enige uren au bain marie trekken. Filter de olie door een fijne doek en voeg 100 ml. amandelolie toe.

Gebruik deze olie uitwendig bij kloven, aambeien, pijnlijke gewrichten, wonden en oorpijn (niet gebruiken bij perforatie van het trommelvlies).


Planten van de maand

Meer planten

Reeds eerder verschenen in deze serie:

Naam Latijnse naam
Akkervergeet-mij-nietje Myosotis arvensis
Berk Betula
Bernagie Borago officinalis
Bosaardbei Fragaria vesca
Brandnetel Urtica dioica
Citroenmelisse Melissa officinalis
Daslook Allium ursinum
Duizendblad Achillea millefolium
Echte Kamille Matricaria recutita
Goudsbloem Calendula officinalis
Grote Engelwortel Angelica archangelica
Grote Klaproos Papaver Rhoeas
Hemelsleutel Sedum telephium
Hop Humulus lupulus
Hulst Ilex aquifolium
Jacobsladder Polemonium caeruleum
Klein hoefblad Tussilago farfara
Klimop Hedera Helix
Lavendel Lavandula angustifolia
Lievevrouwebedstro Galium odoratum
Madelief Bellis perennis
Madonnalelie Lilium candidum
Maretak Viscum Album L.
Meidoorn Crataegus oxyacantha
Paardenbloem Taraxacum officinale
Rozemarijn Rosmarinus officinalis
Salie Salvia officinalis
Sleutelbloem Primula veris
Sneeuwklokje Galanthus nivalis
Spar Picea
St. Janskruid Hypericum perforatum
Thuja Thuja occidentalis
Toorts Verbascum thapsus
Vlier Sambucus nigra
Walnoot Juglans regia
Eigentijdse Winkel

Oikos

Onder deze naam produceren en verkopen we een hele lijn bad- en massageoliën, douchecrèmes, etherische oliën, eerste hulp producten en tincturen. Vanwege hun bijzondere kwaliteit zijn deze producten inmiddels een begrip.

De producten worden verkocht in onze eigen biologische winkel op het terrein en in onze webshop.

Bezoek onze webshop