Bernagie is een eenjarig, winterhard kruid en wordt ongeveer 90 centimeter hoog. De plant is overdekt met stugge, prikkende, witte haren. De stengels zijn hol en dragen borstelig behaarde, donkergroene bladeren. Van juni tot oktober verschijnen de hangende, stervormige, blauwpaarse bloemen, met puntige kroonbladeren.

Naamgeving

Komkommerkruid, bora-ge, bernagie, bernage, boerinnekes, para-pluutje, prikneuzen, komkommerbloem, kom-kommerplant, steek-neusje, nachtlichtje.

De kiemplantjes lijken op die van de komkommer. De jonge spruiten smaken ook naar komkommer. Daarom wordt het ook wel komkommer-kruid genoemd.
"Borago zou verwijzen naar "Burra dat ruige stof of "harig kleding-stuk betekent. Dit wijst op de beharing van de plant.

"Officinalis betekent "afkomstig uit de apothekerswerkplaats en wijst op de vroegere erkenning als geneeskruid.
Een ander verhaal gaat dat het Latijnse woord "Borago een verbaste-ring zou zijn van "cor ago: "Ik werk op het hart. De plant werd ge-bruikt tegen zwaarmoedigheid en veroorzaakte grote euforie.
Ook wordt er beweerd dat de naam "borago uit het Arabisch komt. Moren in Spanje noemden deze plant "abou-rach: "vader van het zweet vanwege de zweetdrijvende werking.

De taal der bloemen

Bruuskheid:
"Uw attenties brengen me alleen maar in verlegenheid."

In de keuken

  • Bernagie werd vroeger als groente gebruikt.
  • De bloemen worden gebruikt ter garnering van salades,desserts, koude schotels, gebak en fruitsappen. De bloemen kleuren roze als ze in aanraking komen met zure stoffen zoals azijn.
  • In de 16e eeuw werden de bloemen aan salades toegevoegd om "de geest blij te maken.
  • De bloemen worden ook gesuikerd gebruikt als garnering bij zoete gerechten.
  • Bloemen weken in azijn geeft een blauwe azijn.
  • Ze worden in ijsblokjes ingevroren om in een drankje te doen.
  • De verse kleine blaadjes worden wel rauw in salades gegeten. Ze smaken ook heerlijk in kwark, roomkaas en koude sauzen.

Let op! Veelvuldig eten van bernagie wordt afgeraden!

Vindplaats

Bernagie komt voor in het Middellandse zeegebied, Noord-Afrika, Midden-Oosten en Midden-Europa. Hij komt behalve in het wild veel voor in (kruiden)tuinen.

Groenbemester

Bernagie kan heel goed als groenbemester in de akkerbouw worden gebruikt. Het heeft geen verwantschap met de gewassen die worden verbouwd.

Gesuikerde bernagiebloemen

1 eiwit
1 eetlepel sinaasappelsap
Bernagiebloemen
Kristalsuiker

Voeg het sinaasappelsap toe aan het eiwit en klop het iets op, zonder dat het stijf wordt. Gebruik de volledig geopende bloemen. Doop de bloemen in het eitwit/sinaasappelmengsel zodat ze helemaal doorweekt zijn. Strooi de suiker eroverheen. Laat ze op ruime afstand van elkaar drogen. Bewaar ze in een goed afgesloten trommel tussen vetvrij papier.

Bernagieolie

Bernagieolie wordt geperst uit het zaad. Het is de rijkste bron van gammalinoleenzuur (GLA) in de natuur en is een essentieel omega-6-vetzuur. Het wordt inwendig gebruikt ter preventie van hart- en vaatziekten, als adjuvans bij auto-immuunziekten, het bevordert het vrouwelijk hormonaal evenwicht, het regelt de voeding, hydratatie, elasticiteit en herstel van de huid en het wordt gebruikt bij broze nagels en haren, droog haar en haaruitval.
Uitwendig vindt het een toepassing bij een droge, schilferige huid, rimpels, wonden, eczeem, dauwworm en luieruitslag.

Medicinaal gebruik

  • Komkommerkruid (bernagie) werd door de oude Grieken gebruikt voor een veelheid aan ziekten. Een Grieks spreekwoord is: "Ego Borago gaudia semper ago (Ik bernage, breng courage).
  • In Wales gaven ze het kruid de naam: "kruid der blijheid.
  • Dioscorides (40-90 n. Chr.) noemde het "een zenuwtonicum van ongekende waarde.
  • In Frankrijk gebruikte men een hete thee van de bloemen en bladeren bij verkoudheden en koorts.
  • In Arabië at men de bloemen en bladeren rauw "om het hart en de leden te sterken. Tevens eten de jonge moeders in Arabië de bloemen van het komkommerkruid om de melkproductie te stimuleren.
  • In Groot-Brittannië werd thee van komkommerkruid aangeraden om nieren en blaas gezond te houden.
  • De plant bevat veel calcium en kalium, dit zijn belangrijke mineralen om zenuwen te kalmeren, spanningen tegen te gaan en slapeloosheid te voorkomen. Ze versterken de hart- en andere spieren.

Tegenwoordig wordt het kruid niet meer inwendig gebruikt. Bij proefdieren is bij hoge doses en langdurige inname een toxiciteit waargenomen, die zou leiden tot leverschade.
Dit geldt niet voor de bernagieolie.


Planten van de maand

Meer planten

Reeds eerder verschenen in deze serie:

Naam Latijnse naam
Akkervergeet-mij-nietje Myosotis arvensis
Berk Betula
Bernagie Borago officinalis
Bosaardbei Fragaria vesca
Brandnetel Urtica dioica
Citroenmelisse Melissa officinalis
Daslook Allium ursinum
Duizendblad Achillea millefolium
Echte Kamille Matricaria recutita
Goudsbloem Calendula officinalis
Grote Engelwortel Angelica archangelica
Grote Klaproos Papaver Rhoeas
Hemelsleutel Sedum telephium
Hop Humulus lupulus
Hulst Ilex aquifolium
Jacobsladder Polemonium caeruleum
Klein hoefblad Tussilago farfara
Klimop Hedera Helix
Lavendel Lavandula angustifolia
Lievevrouwebedstro Galium odoratum
Madelief Bellis perennis
Madonnalelie Lilium candidum
Maretak Viscum Album L.
Meidoorn Crataegus oxyacantha
Paardenbloem Taraxacum officinale
Rozemarijn Rosmarinus officinalis
Salie Salvia officinalis
Sleutelbloem Primula veris
Sneeuwklokje Galanthus nivalis
Spar Picea
St. Janskruid Hypericum perforatum
Thuja Thuja occidentalis
Toorts Verbascum thapsus
Vlier Sambucus nigra
Walnoot Juglans regia
Eigentijdse Winkel

Oikos

Onder deze naam produceren en verkopen we een hele lijn bad- en massageoliën, douchecrèmes, etherische oliën, eerste hulp producten en tincturen. Vanwege hun bijzondere kwaliteit zijn deze producten inmiddels een begrip.

De producten worden verkocht in onze eigen biologische winkel op het terrein en in onze webshop.

Bezoek onze webshop